پدیده دژآوو-وقایع از پیش دیده شده

دژاوو (deja vu) یـک واژه فـرانـسوی به معنی "از پیش دیده شـده" میباشد. دژاوو عبارت است از، احساسی که گویی شـمـا صحنه، فرد و یا شیئی را قبلا دیده و تجربه کرده اید، در حـالی کـه بـرای نخـستـین بـار اسـت کـه بـا آن مـواجــه میشوید. ایـن احســاس آشنایی عجیب و غریب معمولاً با بهـت و تـرس نیز همراه است. وجه تمایز آن با پیش آگاهی (precognition) آنست که دژاوو درحین واقعه تجربه میگردد و نـه پیـش از آن. 70 درصد افراد جهان حداقل یکبار در طول زنـدگی خـود چنین پدیده ای را تجربه کرده اند. بیش از 40 نظـریه در رابـطـه بـا عـلت پـیدایش این پدیده مطرح گردیده اســت. حـالت دژاوو معمولاً بـــین 10 تا 30 ثانیه بطول می انجامد. اصطلاح دژاوو برای نخستین بار توسط امیل بویراک در سال 1876 میلادی مطرح گردید.

دلایل غلط بروز دژاوو:

تناسخ روح-دخالت روح انسان-روشن بینی-حواس فراطبیعی-پیش آگاهی.

دژاوو مزمن: برخی افراد سالخورده بطور مداوم چنین پدیده ای را تجربه میکنند. حتی از مراجعه به پزشک سرباز میزنند، چراکه تصور میکنند قبلاً به پزشک مراجعه کرده اند، اما مشکلشان حل نگردیده است. به باور پژوهشگران این افرد دارای نارسایی در لوب گیجگاهی میباشند. مداراتی که وقتی شما چیزی را به خاطر می آورید فعال میگردند، در این عارضه همواره در حالت روشن باقی می مانند. بنابراین خاطراتی را خلق میکنند که عملاً وجود نداشته اند.

دژاوو به دو دسته تقسیم بندی میگردد:

1- دژاوو تداعی گر: در افراد سالم روی میدهد. این حالت هنگامی که شما چیزی را می بینید، می شنوید و یا می بویید، احساسی را در شما پدید می آورد، که در آن چیزهایی که پیشتر دیده اید، شنیده و یا بوییده اید را برایتان تداعی میکند. این نوع دژاوو یک تجربه مبتنی بر حافظه است و مراکز حافظه در مغز مسئول پیدایش آن میباشند.

2-دژاوو بیولوژیکی: در افراد مبتلا به صرع لوب گیجگاهی روی میدهد. این بیماران معمولاً درست پیش از تجربه تشنج، دژاوو را تجربه میکنند. این نوع دژاوو با نوع قبل بطور واضح و بارزی متفاوت است. فردی که دژاوو بیولوژیکی را تجربه میکند، به واقع باور دارد که این شرایط را عیناً در گذشته تجربه کرده است، و نه یک احساس لحظه ای که فوراً ناپدید میشود.

نکته: دژاوو در اختلالات روانی نظیر اضطراب، افسردگی، اختلالات گسستگی و اسکیزوفرنیا نیز مشاهده میگردد.

نکته: رده سنی بین 15 تا 25 سال بیش از سایر گروه های سنی دژاوو را تجربه میکنند. تجربه دژاوو با افزایش سن کاهش می یابد.

نکته: پدیده دژاوو بیشتر توسط افرادی که بیشتر سفر میکنند، متمول بوده، از تحصیلات بالاتری برخوردارند، قوه تخیل فعال تری دارند، قادر به یاد آوری رویاهای خود هستند و روشنفکرتر هستند تجربه میگردد.

نکته: برخی پژوهشگران اعتقاد دارند دژاوو بیشتر در زمانهایی که فرد مضطرب و دارای استرس است بیشتر تجربه میگردد. برخی نیز عکس این فرضیه را قبول دارند. یعنی هر چه فرد آرام تر و آسوده خاطر تر باشد، احتمال اینکه دژاوو را تجربه کند بیشتر است.