دوستانه

تا حالا شده برا یه کاری کلی زور زده باشی موفق شده باشی بعد حالتو بگیرن؟!دیدی یه وقتایی با کلی ذوق میری باشگاه خودتو لاغر میکنی توپ خوش هیکل میشی بعد یه روز وسط مهمونی یکی بهت میگه این چه ریختیه چقدر افتضاح شدی..! روزی که  رشته لیسانس یا فوق لیسانستو وسط این فامیل پر از رقیبت قبول شدی چند نفر بهت گفتن آخه این چه رشته ایه! مهندسی دانشگاه تهران؟ بدردت نمیخوره که.. پزشکی؟7 سال بدبخت شدی رفت.. دیدی یه وقتایی مامان خودتم بهت میگه چرا به حرف من گوش نمیدی؟ راهی که من برات انتخاب کردم درسته. دیدی یه وقتایی مغزت میخواد منفجر بشه از این همه آلودگی روحی؟!!! ما رو از هدفمون سرد کنه زیرا نوعی تقویت منفی ایجاد میکنه. فرض کنیم تصمیم به ادامه تحصیل در مقطع دکترا گرفته ایم. در اینصورت حضور در جمع افرادی که تحصیل براشون ارزشی نداره و در عین حال سعی میکنن ما رو از هدفمون دلسرد کنن  تقویت منفی بشمار میره. برای ممانعت تا میتونیم باید  در مسیرخودمون تقویت مثبت ایجاد کنیم؛ ارتباط با افرادی که با ما هم هدفن، عضویت در مجامعی که اهداف مورد نظر رو ستایش میکنن،  و ...

به این مشکل از چند جهت میشه نگاه کرد. اولاً فرق انتقاد با عیب جویی احتمالا در نیت خیر و شرّه اما هر دو یه سری مشکل ایجاد میکنن. دیل کارنگی در کتاب زیبا و نه چندان علمی آیین دوستیابی انتقاد رو خطرناکترین دشمن محبوبیت هرکس میدونه. بطوریکه کافیه وسط یه جمع دوستانه از کسی انتقاد کنید تا عده ای رو با خودتون دشمن کنید. هرقدر که ایرادتون سازنده باشه اما محبوبیتتون رو از دست خواهید داد. در علم روانشناسی جالبه که خود روانشناس ها تا میتونن از همدیگه و دیدگاه هاشون انتقاد میکنن و بعضی وقتا به فحش و دعوا هم میکشه. هیچوقت فروید و پاولف در یک میزگرد همزمان حضور نمی یافتن مگر اینکه به دعوا منجر میشد! انتقادها معمولا نظریات روانشناسی رو تعدیل و اصلاح میکنن اما هر روانشناسی میدونه که دید انتقادی انسان رو بدبین و گاه از حقایق منحرف میکنه. تفکر انتقادی ویژگی مهم بیماران افسرده و افراد مستعد افسردگی است! از دیدگاه شرعی نیز عیب جویی نهی شده و به انسانی که صلاحیت رسمی در امری ندارد اجازه قضاوت و انتقاد داده نشده. چیزی که من میخوام به اون بپردازم واکسینه ی خودمون در مقابل ایراد های غیر سازنده و گاه حسادت آمیز مردم است؛ وقتی تصمیمی میگیریم همیشه روی پله اول دقایقی توقف کنیم؛ آیا تصمیم من درسته؟ آیا با اهداف من هماهنگه؟ آیا بخوبی پیرامون طرحی که دارم تحقیق کرده ام؟ آیا با مراجع ذیصلاح مشورت کرده ام؟... اگر مطمئنیم که تصمیم ما درسته و یا به ریسکش می ارزه اونو انجام بدیم! عیب جویی و انتقاد میتونه ما رو از هدفمون سرد کنه زیرا نوعی تقویت منفی ایجاد میکنه. فرض کنیم تصمیم به ادامه تحصیل در مقطع دکترا گرفته ایم. در اینصورت حضور در جمع افرادی که تحصیل براشون ارزشی نداره و در عین حال سعی میکنن ما رو از هدفمون دلسرد کنن  تقویت منفی بشمار میره. برای ممانعت تا میتونیم باید  در مسیرخودمون تقویت مثبت ایجاد کنیم؛ ارتباط با افرادی که با ما هم هدفن، عضویت در مجامعی که اهداف مورد نظر رو ستایش میکنن،  و ... حرف خیلی قشنگ اندرو متیوس رو بخاطر داشته باشیم : یک سگ مرده را هیچ کس لگد نمیکند! پس اگه دیدی دارن بدجوری لگدت میکنن بدون بشدت سوخته ن!! بعضی انتقاد ها از روی دلسوزی و بشکل نصیحته و بخصوص در جامعه ما خیلی رواج داره چون نسل های مختلف داریم با هم زندگی میکنیم و معمولا بزرگترها حس میکنن باید جوانتر ها رو سر عقل بیارن و.. احتمالش هست که اصولا اونها درست بگن اما اگه میخواین هدفتون رو خودتون تجربه کنین توصیه میکنم با احترام تمام در مقابل انتقادهای دلسوزانه یک چَشم محترمانه بگید و بعد به کار خودتون ادامه بدین! این تجربه شخصیه و خوب کار میکنه اما عواقبش پای خودتون!...  باتشکر از ارمغان عزیز